بررسی تبیین‌های پیش‌بینی‌ناپذیری انقلاب اسلامی ایران

کلیة نظریه‌پردازان و محققان حوزة انقلاب در این نکته اتفاق‌نظر داشته‌اند که وقوع انقلاب در ایران، تقریباً همة ناظران را، از ژورنالیست‌ها و دیپلمات‌ها گرفته تا اندیشمندان ایرانی و دانش‌پژوهان حوزة انقلاب و جنبش‌های اجتماعی، به تحیّر افکند. بر این اساس، پرسشی مهم شکل می‌گیرد که چرا انقلاب اسلامی ایران موجب تحیّر و شگفت‌زدگی همة افراد- شامل بازیگران کلیدی، ناظران خبره و مطلع منطقه‌ای، و متخصصان انقلاب در علوم اجتماعی و سیاسی- شد؟ در پاسخ به این پرسش برخی دانشمندان علوم اجتماعی و سیاسی تبیین‌هایی را ارائه داده و استدلال‌هایی را اقامه نموده‌اند تا روشن نمایند که چرا انقلاب‌ ایران را هیچ‌کس پیش‌بینی نکرد. در این مقاله، تلاش گردیده که سه تبیین اصلی در خصوص غیرمترقبه‌بودن انقلاب ایران تشریح شود. هر یک از این تبیین‌ها استدلالشان را عمدتاً روی یک عامل کلیدی بنا نموده و بر اساس آن، مدلی تبیینی برای این شگفت‌زدگی ارائه کرده‌اند: تحریف ترجیح(تیمور کوران)، آشوبناکی فرآیند انقلاب(نیکی کدی)، و سردرگمی(چارلز کورزمن). چگونگی ساخت هر یک از این تبیین‌ها توسط دانش‌پژوهان مزبور به‌طور مبسوط مورد بحث قرار گرفته است